Midden in de Noordoostpolder van Flevoland ligt het voormalige eiland Schokland. Waar de bewoners ooit vochten tegen de kracht van de zee, bevindt zich tegenwoordig een schitterend landschap. Dat komt natuurlijk omdat een deel van de vroegere Zuiderzee in de jaren ‘30 van de 20e eeuw omdijkt en leeggepompt werd, zodat dat stuk van de bodem van de Zuiderzee droog kwam te liggen en huidige Noordoostpolder ontstond. Nog altijd is goed te zien dat Schokland vroeger een eiland was. Het ligt nu als een heuvel tussen de omringende weilanden, die vroeger de zeebodem waren. En op welke andere plek kom je tussen akkers een haven en vuurtoren tegen?
Wij geven graag zes redenen waarom Schokland zo bijzonder, en zeker een bezoekje waard, is!
Plan uw reis
1. Eerste Unesco Werelderfgoed van Nederland
Schokland kreeg als eerste monument in Nederland een plek op de Unesco Werelderfgoedlijst. Dit komt omdat het gebied een zeldzaam beeld van de Nederlandse geschiedenis geeft. In de bodem liggen archeologische resten die een periode van tienduizend jaar bestrijken. Al in 1995 verscheen Schokland op de prestigieuze monumentenlijst, waarop ook beroemde plekken als Borobudur (Indonesië) en de Grand Canyon (VS) prijken. Bij de voormalige eilanden Marken en Urk is veel minder historie bewaard gebleven. Dit komt door de latere bouwwerkzaamheden. Schokland is wat dat betreft uniek.
“Schokland, 2014” door bert knottenbeld, gelicenseerd onder CC BY 2.0
2. Symbool voor de strijd met het water
Schokland symboliseert de eeuwenoude relatie van de Nederlanders met het water. Voor de komst van de Afsluitdijk was het IJsselmeer nog een zee, waarin Schokland als eiland lag. Door de veengrond zakte het land, ook brokkelde de kustlijn af. De bewoners deden er alles aan om hun geliefde land te behouden. Nog altijd kun je zien waar de houten muren en dijken stonden, die het eiland voor de ondergang moesten behoeden. Koning Willem III sommeerde de bewoners in 1859 hun woningen af te breken en op het vasteland te herbouwen. Sinds de komst van de Noordoostpolder ligt Schokland op het droge.
3. Een vuurtoren midden in de polder
Wie door Schokland fietst, ziet een paar bijzondere herinneringen aan het eiland. Op de oude woonterp van Middelbuurt ligt Museum Schokland. Hier staan een kerkje en houten huizen in het blauw en groen. Op de noordpunt van Schokland schittert zelfs een vuurtoren met dienstwoning. Een gek gezicht, zo midden in de polder! In het zuiden liggen de gereconstrueerde havenhoofden, waar de bezoeker een indruk krijgt van de vele schepen die hier vroeger lagen aangemeerd. Een wandelpad volgt de contouren van het oude eiland. Erbuiten verbinden dijkjes de terpen die in zee verdwenen.
4. Schokland zit vol bodemschatten
Schokland is een archeologisch monument. Omdat het gebied lange tijd onder water lag, is de ondergrond vrijwel onaangetast gebleven. Zo vonden archeologen voetafdrukken van een volwassene en een kind, die maar liefst 4.000 jaar oud zijn (te zien in Museum Schokland). Maar ook resten van huizen en graven met skeletten. De eerste bewoners leefden tussen de wollige mammoeten, zo ver gaat de geschiedenis terug! Pas veel later, in het begin van de late middeleeuwen, ontstond de Zuiderzee. Nog altijd ligt in de bodem veel fraais bewaard. Om het verder verzakken van de grond te voorkomen, worden akkers bewust onder water gezet.
5. De naam Schokland heeft iets mysterieus
De naam Schokland trekt direct de aandacht. Wat voor soort plaats zou dat zijn? Waar de naam precies vandaan komt, is onduidelijk, en dat maakt het voormalige eiland nog geheimzinniger. Mogelijk komt Schokland van Schocke. Dat was een afgestoken stuk riet, bedoeld als brandstof. De naam werd ook gebruikt voor stukken gedroogde koemest; een goedkoper alternatief voor turf. Zo kan Schokland een wat gemene knipoog zijn naar de vele armoedzaaiers die er woonden. Of mogelijk verwijst de naam naar het inbeuken van de zee op het eiland. Door de schokken werden stukken kustlijn weggeslagen.
6. Een wild bos tussen de akkers
Na het ontstaan van de Noordoostpolder kreeg de meeste grond een landbouwfunctie. Daarom valt het Schokkerbos zo op. De bodem van klei, keileem en veen (ooit onderdeel van een stuwwal, ontstaan in de ijstijd) was niet geschikt voor de boeren, maar wel voor de natuur. Varen en mossen groeien in de uitgegraven greppels. Er zijn honderden soorten paddenstoelen, met ook een paar zeer zeldzame. Met een beetje geluk kom je als fietser of wandelaar zelfs een ree of boommarter tegen. Bij het bezoekerscentrum De Gesteentetuin liggen zwerfkeien die hier door gletsjers in de ijstijd zijn achtergelaten.
Ontdek Schokland op een fiets-vaarvakantie
Zin gekregen om Schokland te bezoeken? Boat Bike Tours doet deze bijzondere plek aan tijdens de reis Sail & Bike IJsselmeer en Weerribben. Met een comfortabel zeilschip vaart u over het IJsselmeer (de vroegere Zuiderzee), waarbij u fraaie dorpen en steden aan beide oevers bezoekt. De fietstochten gaan door de mooiste natuurgebieden, met ook de Oostvaardersplassen. Meer weten? Neem contact met ons op en vraag meer informatie aan!
Plan uw reis